→ ઉત્તર ગુજરાતનું મેદાન ગુજરાતના જિલ્લા બનાસકાંઠા,પાટણ, મહેસાણા અને સાબરકાંઠા માં ફેલયેલું છે.
→ આ મેદાની વિસ્તાર ત્રણ કુંવારીકાઓ નદી બનાસ, સરસ્વતી અને રૂપેણ નદીના કાંપથી રચાયેલા છે.
→ આ મેદાનો ગ્રેનાઈટ અને વિકૃત ખડકોમાંથી છુટ્ટી પડેલી માટીમાંથી નિર્માણ પામ્યા છે.
→ આ વિસ્તારમાં આવેલી અરવલ્લી પર્વતમાળા ઉત્તર ગુજરાતને બે ભાગમાં વિભાજિત કરે છે.
→ એક ભાગમાં બનાસકાંઠા, પાટણ અને મહેસાણાનો અર્ધસુકો પ્રદેશ અને બીજા ભાગમાં સાબરકાંઠા, ગાંધીનગર અને અરવલ્લી જિલ્લાનો પ્રાદેશિક વિભાગનો સમાવેશ થાય છે.
→ બનાસકાંઠા, પાટણ અને મહેસાણાના પશ્વિમ ભાગની જમીન રેતાળ જ્યારે સાબરકાંઠામાં કાળી જમીન ધરાવે છે.
→ આ મેદાની પ્રદેશમાં “ગોઢ” અને “વઢિયાર” પ્રદેશનો સમાવેશ થાય છે.
→ વઢિયાર પ્રદેશના કારણે અહીંની ભેંસ વઢિયારી ભેંસ તરીકે જાણીતી બની છે.
→ આ મેદાની પ્રદેશમાં ઓછો વરસાદ અને ઊંચું તાપમાન હોવાથી ઉનાળામાં રન જેવી પરિસ્થિતિનો અનુભવ થાય છે.
→ આ વિસ્તારમાં સપાટી પર પાણીનો જથ્થો ઓછો છે, પણ ભૂગર્ભજળ સારા પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.
→ ગઢવાડા પ્રદેશ :મહેસાણા જિલ્લાનો સતલાસણા તાલુકામાં આવેલો પ્રદેશ ગઢવાડા તરીકે ઓળખાય છે. આ પ્રદેશમાં ઘઉંનું વાવેતર વધુ થાય છે.
→ ગોઢાનો પ્રદેશ : બનાસકાંઠા જિલ્લાના પશ્વિમ ભાગમાં આવેલ અર્ધરણ વિસ્તાર કે જેમાં માટીના ટેકરા જેવા ઊપસેલાં મેદાનો આવેલા છે તેને ગોઢાનું મેદાન કહે છે. આ પ્રદેશમાં બટાકા અને બાજરીનું ઉત્પાદન વધારે થાય છે.
→ ખાખરીયા ટપ્પા : ગાંધીનગર, કડી અને કલોલના વિસ્તાર કે જ્યાં બહોળા પ્રમાણમાં ખનીજ તેલ પ્રાપ્ત થાય છે તે પ્રદેશને ખાખરીયા ટપ્પાનો પ્રદેશ કહે છે.
પોશીનો પટ્ટો: સાબરકાંઠામાં આવેલા આદિવાસી જંગલીય વિસ્તારને પોશીના પટ્ટો કહે છે.
→ ચુંવાળ પ્રદેશ : મહેસાણામાં આએલ બહુચરાજી તાલુકાનો વિસ્તાર ચુંવાળ પ્રદેશ તરીકે જાણીતો છે.
→ થોળ પ્રદેશ : મહેસાણા જિલ્લાના કડી તાલુકામાં આવેલ થોળ અભ્યારણ્યની આસપાસનો વિસ્તાર થોળ પ્રદેશ તરીકે જાણીતો છે.
→ વઢિયાર પ્રદેશ : બનાસ અને સરસ્વતી નદી વચ્ચેનો પ્રદેશ વઢિયાર તરીકે જાણીતો છે. આ પ્રદેશ પાટણ અને બનાસકાંઠા જિલ્લાના કાંકરેજ સુધી વિસ્તરેલો છે. આ પ્રદેશ પરથી અહીંની ભેંસો વઢિયારી ભેંસ તરીકે ઓળખાય છે.
→ આનર્ત પ્રદેશ : ક્ષત્રપ કાળમાં ઉત્તર ગુજરાતનો પ્રદેશ આનર્ત તરીકે જાણીતો હતો. હાલનુ વડનગર એ પ્રાચીન યુગમાં આનર્તપૂર તરીકે જાણીતું હતું.
0 Comments